23 ene 2009

Asesinatu du Cura Párrocu.

En Valverdi existía umha costumbri, que ei viví de pequenu, y que tinha u sei iniciu comu consecuencia du asesinatu de un cura párrocu du lugal.
Se trataba de tiral umha pedra nu sitiu ondi us malloris dicían que umha partía de ladrons habían raptau o matau a un cura du lugal. Esti sitiu se encontraba nu caminhu de Valverdi a ermita du Espíritu Santu y, comu a costumbri era de gran arraigu populal, a pila de pedras amontoná era considerabli.
Agora, que nun existi ni a costumbri ni a pila de pedras nu caminhu; he tiu a boa sorti de encontral referencias de bo créditu sobri u asesinatu y a sorti que correran algúns dus asesinus, entri us que figuraban us tristementi cunhucius comu “los Montejo”; de us que supi gracias a D. Florentino Parra Iglesias, cronista da nosa villa, que mus fala de elis nu sei libru “EN EL CONFÍN DE LA SIERRA DE GATA”, impresu en Cáciris, nu anu 1993.
D. Florentino Parra, nu capítulu “EL TRÍSTEMENTE CELEBRE MONTEJO” de ditu libru, depois de transcribil un parti publicau nu boletín oficial da provincia de 5 de septiembri du 1839, relativu a morti de 16 membrus da gavilla du Monteju; escribi: “A raiz de esta última derrota, tanto el Montejo, como su sobrino Narciso Flores, se esfuman sin que se vuelva a saber de ellos”. Y sigui mais adientri: “Creemos que él nunca se rindió, a pesar de ser vencido, y que posiblemente se exilió en Francia en unión de otros leales de don Carlos”.
Us Montejus nun se exilaran a Francia, pur u menus u sobrinhu Narciso Flores, du que volvemus a sabel treci anus depois.
Pudía sel u 12 de Maio du anu 1852; D. Pedro Benito Picado cura párrocu de Valverdi du Fresnu se encontraba cazandu, probablementi na zona ondi a costumbri populal foi levantandu a pila de pedras a modu de tristi recordu du que en aquel fatídicu día y lugal aconteceu y tamén pur u mutu apreciu que us vicinhus de entoncis le profesaban.
D. Pedro foi sorprendiu y maniatau pur umha partía que capitaneaban us Monteju, us cuais tamén habían dau morti en otras ocasions a dois notablis hermanus de Valverdi, apellidaus Quiroga y a D. Pedro Mateos, entri otrus.
A partil de aquel momentu, cunhocendu us lugarenhus a maneira de obral de aquelis vándalus; comenzaran a temel pur a sorti du sei cura párrocu. U únicu que superan foi que a mesma tardi da sua desventura, escribiu umha carta a sua familia pidindu, de rescati pur a sua vida; doscentas onzas. Seti días depois, inda nun se sabía du sei paradeiru pur u que us mais cercanus au cura, a sua familia y amigus; se encontraban apesadumbraus pensandu que prontu podrían tel nuticias de un novu crimen y que esti podría vil de Portugal, ondi se sabía que us Monteju tinhan a sua residencia y protección.
Dois mesis depois, habendu recibiu us raptoris u importi exigiu, asesinan au cura sin piedai, nu reinu de Portugal, ondi u habían levau.
Tras arduas tareas de búsqueda tantu pur parti das autoridais nosas comu das portuguesas, son capturaus us criminais nu entoncis concellu de Moncorbo, da provincia de Tras-os-Montes. Us periódicus que informan da nuticia, non dudan de que as autoridais portuguesas pondrán a us asesinus muy prontu nas mans dus delegaus españois en razón de un conveniu internacional firmau nu 8 de marzu de 1823, que en aquelis anus siguía vigenti.
Umha vez entregaus us criminais, se forma juiciu sumariu milital contra elis y casi dois anus depois se pronuncia sentencia pur u tribunal milital contra Narciso Flores (a) Montejo y contra Santiago Ramiro (a) Cervato. Son declaraus culpablis de aprehension, roibu y asesinatu verificaus na pesoa du cura párrocu de Valverdi du Fresnu, D. Pedro Benito Picado nu anu de 1851. Según apareci nu periódicu de entoncis: “LA ESPERANZA. Periódico Monárquico. Número: 2828. Lunes 9 de Enero de 1854”.

La ilustración pertenece al proyecto LIFE, no permite su uso comercial.

A sentencia foi de pena de morti en garroti vil, sentencia que recibiran con resignación na capilla da Iglesia u día 27 de Diciembri de 1854, dois días antis da ejecución que se levó a cabu publicamenti nu lugal. Espectáculu que quedaría pa sempris grabau nas pesoas que u viran, pur a crudeza y posibli sufrimentu dus ejecutaus.
Foi tamén sorprendenti pa us que estuveran au lau dus reus en aquelis dois últimus días da sua vida, de qué maneira tan devota se prepararan, confesaran y asistiran a us actus religiosus previus a ejecución, aquelas duas pesoas tan apegás au crimen.
Us vicinhus presentis se digustaran bastanti mentras se ejecutaba a sentencia ya que u pau du garroti vil era demasiau gordu; istu fizu a ejecución mais larga y dolorosa tantu pa Narcisu comu pa Santiagu; tendu que dil us vicinhus du lugal a buscal umha azulea pa degastal u pau; situación que us dois reus superan sufril cun bo espíritu.
Pareci sel que esta ejecución sirviu pa acercal mais as poblacions rayanas baju u acordu recíprocu, - ya que a situación fronteriza daba lugal, cun frecuencia a albergal criminais de un lau y de otru; - de que ninhumha de elas consentiría nu sei términu ninhún tipu de criminais.
Esti relatu se basa nus feitus que aparecin reflejaus nus periódicus de aquelis anus, que citu a continuación:

“Edición de Madrid - EL CLAMOR – Diario de Administración, Comercio, Industria, Ciencias, Literatura, Artes, Noticias Oficiales y Anuncios”. Número: 2413. Miércoles 2 de Junio de 1852.

“Edición de Madrid – EL CLAMOR POPULAR – Periódico del Partido Liberal”.Número: 2447. Martes 15 de Julio de 1852.

“EL ÁNCORA. Diario Religioso-Social, Económico-Administrativo, Literario, Mercantil, de Noticias y Avisos”. Número: 974. Martes 31 de Agosto de 1852.

“LA ESPERANZA. Periódico Monárquico”. Número: 2828. Lunes 9 de Enero de 1854.