11 dic 2010

U Val de Xálima y a sua fala.


Esta obra "U VAL DE XÁLIMA Y SU FALA. PAISAJES DE MI VIDA" a fizu u nosu paisanu Luis Rafael López, participandu enu Programa: Paisajes de nuestra vida, dentru du segundu ciclu da "Aula de la Experiencia", da Universidai de Huelva, duranti u pasau cursu 2009-2010 y baju a coordinación du Sr. Catedráticu
d´aquela universidai D. Jesús Monteagudo López Menchero.
Luis me fizu acreedol un´a copia y me quedí prendau d´ela. Muy a pesal du propiu autol, que antis de que ei leera ni siquera u títulu; cu muta humildai me dicía qu´a treia purque ei había mostrau interés en cunhocel a obra, cuandu él andaba recopilandu datus y sólu le rondaba ena cabeza unha vaga idea du que podría
sel u resultau final.
Me quedí prendau, purque intuía desde ya fai algún tempu que Luis tinha un´a predisposición innata pa contal historias que inda nun había explotau.
Si ben u trabalhu nun é propiamenti un relatu d´aquelis tempus que le tocó vivil de pequenu, sí é un´a forma valenti, meditá y magistral de expunhel fora du nosu lugal y dientri de persoas cultivás, as características físicas, a flora y a fauna, us aspectus mais importantis da geografía e hidrografía; notas relativas a nosa historia, mezclás cuas suas vivencias personais, un´a muy ben documentá exposición sobri a NOSA FALA. Toa a obra adorná cu mutas y muy boas fotus y terminandu cua palreira entre dois velhus, que perteneci a un trabalhu que mei difuntu padri tituló: "Du que en otrus tempus foi Valverdi".
Te doy as gracias Luis, primeiramenti pur u detalli de punhel u brochi cu relatu de mei padri, tamén pur darmi u permisu pa subil a copia a ré de redis cu fin de qu´aquelas persoas que queiran, podan bajala pa sua consulta.
Te sigu animandu pa que algún día mus sorprendas cu esa gracia especial que tes pa plasmal as tuas vivencias de zagal enu nosu valverdeiru.
Nesti bolg tes a porta aberta.
A copia se poi bajal, clicandu encima desti enlaci:
U VAL DE XÁLIMA Y A SUA FALA.
Si sintís curiosidai puru nosu vali, Valverdi, a nosa fala y a sua genti, vus animu a que eitéis un vistazu, tamén podéis bajala pa consulta. Si utilizas parti de ela pa un trabalhu tei, u mínimu que pedimus é que faias referencia a ela y u sei autol.

8 dic 2010

Pelea entri duas mulheris.

Le dicía un´a a otra:
"Anda pai fedionda,
que nun se poi estal u tei lau
purque cheiras qu´atrisondas".
A segunda respondi:
"Pa isu tu que eris un´a foreira,
qu´u tei lau nun se fala mais que de petrineiras.
Que si a petrina de fulanu,
que si a petrina de citanu."
Replica a primeira:
"Isu pa tí que te gusta mais cu pau.
Que en cualquer petrina te gustaría metel a man".
Apareci un´a terceira y pa conformidai de un´a d´elas dicía:
"Cálati mulhel nun le faias casu a esa chispoleta
que nun sabi ni facel puntu pa un´a calceta".

Esta pequena obra inédita perteneci a mei difuntu padri Segundo Corredera.
A vecis se le vinhan coisas a cabeza d´as suas viviencias de pequenu fundamentalmenti, que escribía enu reversu das folhas dus calendarius y otrus papeis de utilidai ya caducá, pa reciclalus.
Fai mutus anus, ena revista ya desaparecía AGATAE; publiquí un artículu utilizandu otra composición sua, que subiré mais adientri, medianti a que, cun muta maestría diba ficendu relación dus motis du lugal. Vistu u interés de varias persoas du lugal, le pidí y colaborí cu él editandu un´a cinta de casseti cua dita relación.
Algun´a otra comu a palreira entre dois velhus a insertí enu anu 1984 a modu de "voz en of" enu vídeu: "VALVERDE DEL FRESNO - HISTORIA VIVA DE UN PUEBLO" U autol se chama Domingo Berrío, filhu de paisanu nosu emigranti, que non vivin ca agora. Desta obra se envió, nun faira inda dois anus, un´a copia a filmoteca de Extremadura.
Destas pequenas composicións tenin copias linguistas que investigan sobri a nosa fala, comu Xosé Enrique Costas y Enrique Gargallo, entre otrus; a us cuais agradezcu de corazón que hayan feitu mención delas en suas obras.
Enu esencial he respetau u escritu de mei padri. Ena estructura du textu he incluíu, pa dali mais movimentu; as entrás de ca un´a das mulheris cuandu van a respondel. En cuantu a grafía, he adaptau algun´as palabras a forma comu ei, personalmenti, creu que deberíamus escribil.
Avisu a navegantis qu´esti blog está vivu y que según voy acaparandu mais lu, voy modificandu us vocablus pa adaptalus as lucis que me van alumbrandu.
Tamén encontraréis otrus que non tenhu claru comu escribilus inda agora y pur isu en ca artículu, inclusu enu mismu artículu poi aparecel de varias formas.
Disculpei estas incertidumbris. Pensei que mus encontramus enu balbuceu du qu´amihán poi sel u nosu Xalimegu escritu.